Foto van Anouschka door Liza van de Ven.

Anouschka is een autistische vrouw met een eigen vertaalbureau. Daarnaast heeft ze een adviesbureau opgestart en reist ze binnenkort met haar ‘autismebus’ naar mensen en bedrijven die haar coaching kunnen gebruiken. Anouschka vertelt hoe ze haar opleiding tot ervaringsdeskundige ervaart:

Toen ik elf jaar geleden op mijn veertigste na de zoveelste overspannenheid een autismediagnose kreeg, was dat een enorme opluchting. Die diagnose was het startsein voor een nieuwe obsessie: alles over autisme, Asperger en diagnostiek daarvan moest worden gelezen, gezien en geluisterd. Ik was er de hele dag mee bezig, en vooral ook was ik bezig om mijn hele leven tot dan toe opnieuw in te kaderen.

Alle gebeurtenissen uit mijn jeugd en jonge jaren werden opnieuw beoordeeld, maar dan met de diagnose ASS in mijn achterhoofd. Ineens snapte ik alles: waarom dingen zo vaak moeizaam gingen, waarom ik het idee had dat ik er niet bij hoorde, dat ik anders was. Het was een hele opluchting, die verklaring.

In de jaren die volgden raakte ik via social media steeds vaker betrokken bij projecten over autisme. Zo verscheen ik in diverse boeken (bijvoorbeeld Ondernemen met autisme), gaf ik lezingen en organiseerde ik ook bijeenkomsten voor mensen met autisme. Ik ben freelance vertaler Engels en Spaans, een heel solitair beroep, maar in een eerdere loopbaan was ik coach geweest bij Weightwatchers en het helpen van mensen bij het bereiken van hun doelen of bij het verbeteren van hun leven was altijd al iets waar ik blij van werd.

De vaardigheden die ik bij WW had geleerd, kwamen me goed van pas bij het geven van lezingen en gastcolleges. Toen begin dit jaar bekend werd gemaakt dat je vanuit de overheid een studiesubsidie kon krijgen (het zogenaamde STAP-budget) werd dat voor mij het duwtje in de rug dat ik nodig had. Ik had al vaker overwogen om de opleiding tot ervaringsdeskundige te gaan doen, maar nu deze werd gefinancierd, was het besluit snel genomen.

Opleiding tot ervaringsdeskundige

En zo begon ik begin april aan een opleiding ‘Ervaringsdeskundige’ bij Laudius. Een online studie (MBO4-niveau) die zich richt op de hulpverleningskant van de rol van de ervaringsdeskundige. De cursus duurt officieel 9 maanden, maar je mag er een paar jaar over doen (alleen verlangt het UWV wel dat je binnen één jaar 80 procent hebt afgerond, anders moet je het STAP-budget terugbetalen).

Inhoudelijk is het heel leerzaam en praktijkgericht: je leert uitzoeken waar je in jouw gemeente en omgeving terecht kunt voor hulp en waar je dus mensen naar kunt doorverwijzen. Je leert in kaart te brengen wat de problemen zijn waar mensen mee kampen en hoe jij doelgericht kunt begeleiden, terwijl je toch cliënten de eigen regie laat voeren. En je leert allerlei technieken uit het hulpverlenersveld. Kortom: erg leerzaam, vooral als je (zoals ik) helemaal geen hulpverlenersachtergrond hebt.

De cursus bestaat uit negen modules. Voor elke module maak je huiswerkopgaven en profielopgaven. Die laatste opgaven vormen aan het einde jouw hulpverlenersprofiel. Hierin ga je erg diep in op je eigen problemen en ervaringen, je eigen hulpverleningstraject, etc. Dat kan best confronterend zijn, want je moet ook heel erg aan de slag met je zwakke punten, je blinde vlekken. Leerzaam hoor, maar ik kan me zo voorstellen dat niet iedereen dit ziet zitten.

Aan het einde van elke module stuur je je huiswerk op naar de docent en maak je een toets voor die module. En aan het einde van de cursus doe je examen. Zo ver ben ik nog niet (moet het nog aanvragen), maar ik heb gehoord dat je hiervoor wel een aantal dagen vrij moet maken, want dat het enorm uitgebreid is wat ze van je vragen. Bij het examen werk je aan een aantal casussen, die je dan op basis van het geleerde uit de cursus helemaal moet uitwerken tot een begeleidingsplan.

Kortom, ik heb erg veel geleerd. Het enige nadeel van deze opleiding vind ik dat het niet specifiek is gericht op autismespectrumstoornissen. Ik had graag meer geleerd over autisme in zijn algemeenheid en hoe ik die algemene informatie ga toepassen, naast mijn eigen ervaringen. Ik denk dus dat ik hierna nog wat aanvullende training/opleiding wil volgen, heel doelgericht over autisme.

Wat moet je kunnen als ervaringsdeskundige?

Ik denk dat het voor mensen die de opleiding overwegen wel goed is om na te denken over wat het inhoudt, het vak van ervaringsdeskundige. Het betekent namelijk dat je heel vaak over jezelf en jouw problemen moet kunnen praten. En dat kan niet iedereen. Je moet vrij goed zijn in het opvangen van signalen van je cliënten, en kunnen ontdekken wat hun hulpbehoefte is. En daar stem je dan jouw begeleiding/coaching op af. Het is dus niet ‘ik ga naar iemand toe en vertel mijn verhaal en voilá, hier zijn mijn ervaringen en hier moet je het maar mee doen’. Het is heel erg een wisselwerking tussen cliënt en begeleider (de ervaringsdeskundige). Ik denk dat ik zelf een veel te beperkt beeld had van het vak van ervaringsdeskundige, en dat ik mijn beeld heb kunnen bijstellen door mijn opleiding. En de opleiding is erg theoretisch: veel modellen, veel theorieën uit de hulpverlening. Daar moet je wel zin in hebben.

Adviesbureau: De AutismeVertaler

Het feit dat ik nog examen moet doen weerhoudt me er niet van om alvast te beginnen met mijn ‘ervaringsdeskundigheid’: ik heb een adviesbureau opgestart, De AutismeVertaler, waarmee ik graag bedrijven en individuele personen wil helpen bij het verbeteren van hun leef- en werkomstandigheden, zodat mensen met ASS minder tegen problemen aanlopen en bedrijven kunnen profiteren van de kennis van deze mensen. Ik hoop dat ik mensen in een kortdurend traject op hele duidelijke, maar toch ook meelevende en inlevende manier kan coachen op weg naar hun doelen.

Daarvoor ga ik naar mensen toe, met mijn ‘autismebus’, een mobiele spreekkamer waarin ik mensen kan begeleiden (hoewel het natuurlijk ook lekker thuis aan de keukentafel of de zithoek kan). Ik hoop dat ik, omdat ik ambulant werk, de drempel voor mensen om mijn hulp in te schakelen wat lager kan maken, omdat vooral in het begin, als je net een diagnose hebt of overspannen bent of een burn-out hebt, toch al zo weinig energie hebt. Uit eigen ervaring weet ik dat een afspraak buitenshuis dan extreem veel energie kost, en die heb je in die periode gewoonweg niet.