Werkomgevingen zijn vaak afgestemd op de meest gangbare breinen. Neurodivergente breinen krijgen zo niet de ruimte om te floreren. Als alle breinen werken is een betoog voor het aannemen van neurodivergente mensen en het gebruikmaken van hun capaciteiten, die nu vaak nog te weinig benut worden.

Het boek is bedoeld voor iedereen die neurodivergent is of zich anders voelt, voor hun leidinggevenden, collega’s en HR-professionals.

Saskia Schepers

Saskia is organisatiewetenschapper. Ze heeft jarenlange ervaring op verschillende gebieden, zoals HR, leiderschapsontwikkeling, diversiteit en inclusie.

Ze is expert op het gebied van neurodiversiteit op de werkvloer. Ze geeft hier lezingen over, begeleidt mensen in het werkveld en schreef er dus een boek over.

Saskia is zelf ook neurodivergent, schrijft ze in het boek, en toen ze bij ABN Amro werkte zette ze daar een neurodiversiteitsnetwerk op.

De inhoud van ‘Als alle breinen werken’

Als alle breinen werken gaat over neurodivergentie als geheel. Het boek gaat dus niet alleen over autisme, maar ook bijvoorbeeld over ADHD, dyslexie, bipolaire stoornis en hoogbegaafdheid. Er wordt kort stilgestaan bij elke vorm van neurodivergentie, maar Saskia zou eigenlijk willen dat ‘labels’ niet nodig zouden zijn.

Het boek geeft veel info over werken als neurodivergente werknemer en werken met een neurodivergente werknemer, maar er zijn ook verschillende lijstjes en handreikingen. Bijvoorbeeld een lijstje met vragen die je in kunt vullen, waardoor je inzicht krijgt in de manier waarop jouw brein werkt en wat je nodig hebt in een werksituatie. Dit zou je dan bijvoorbeeld weer kunnen communiceren met je leidinggevende.

Uit onderzoek blijkt, schrijft Saskia, dat neurodiverse teams tot 30 procent productiever zijn dan homogene teams. Jopie schreef een kanttekening bij deze bewering op LinkedIn. Want kun je dit wel meten? En is het wel een goed idee om het te hebben over performance als het gaat om neurodivergente werknemers, of werkt dat burn-out in de hand?

Vormgeving en leesbaarheid

De omslag van het boek vind ik mooi, vooral omdat het zo neutraal is. Geen mensen op de voorkant vind ik een goede keuze. De streepjes op de voorkant zijn allemaal kleine kleurenspectra, of regenboogjes. Autisme is een spectrum, en om neurodivergentie aan te duiden wordt steeds vaker gebruik gemaakt van de regenboog.

De leesbaarheid van het boek is goed. De moeilijkheid van de inhoud van de tekst zou ik inschatten op gemiddeld. Het is geen makkelijk boek om te lezen, maar het zit ook niet op wetenschappelijk niveau bijvoorbeeld. Soms zijn er een aantal pagina’s achter elkaar die helemaal vol tekst staan, zonder witregels. Ik kan me daar zelf niet zo goed op concentreren. Wat dat betreft had ik liever wat meer witruimte gezien.

Mijn mening

Ik werd blij van het lezen van dit boek, voelde me versterkt. De inhoud is realistisch, maar richting het positieve. Het is gericht op krachten en kwaliteiten, maar niet te veel. Het is niet alsof je moet verwachten dat je een neurodivergent persoon aanneemt en je bedrijf dan gered is, maar je voegt wel iemand toe aan je bedrijf die een originele invalshoek kan brengen.

Ik kreeg wel zelfvertrouwen van het lezen, en het gevoel dat ik er mag zijn in het werkveld met mijn neurodivergentie. Ik merkte dat bij mezelf op tijdens het lezen en dacht: hé, dat heb ik niet vaak, dat ik zo’n positief gevoel krijg van het lezen van een boek over neurodivergentie/autisme.

Tegelijkertijd voelde ik me niet per se aangesproken in mijn arbeidsongeschikte deel. Ik werk namelijk wel, maar heel weinig, en als zzp’er, omdat het me niet lukt om binnen een bedrijf te werken. Zoals Jopie ook schrijft op LinkedIn: ‘En er zijn behoorlijk veel mensen voor wie hun neurodivergentie zeker een hindernis is om te kunnen werken. Sommigen zullen nooit kunnen werken. Dat is oké.’ Daar gaat het in het boek niet over. Over de mensen die er niet komen met aanpassingen of een fijne leidinggevende, maar die gewoon niet kunnen werken, hoe erg ze ook hun best doen.

Toch is het een boek dat je, als je al werkt, met een gerust hart aan je leidinggevende of HR-afdeling kunt geven, zodat ze meer begrip krijgen voor jouw kant van het verhaal.

Het boek is goed onderbouwd met veel bronnen. Er is een goede afwisseling van wetenschappelijke feiten en ervaringen. Het boek staat vol met ervaringen van verschillende (succesvolle) neurodivergente medewerkers en leidinggevenden.

Saskia kiest ervoor om in de indeling van het boek te beginnen met tips voor leidinggevenden en daarna pas voor neurodivergente mensen zelf, want neurodivergente mensen passen zich al heel veel aan in het dagelijkse leven. Dat vind ik een goede keuze, omdat het erg herkenbaar is voor mezelf dat ik me al zo aanpas en dat anderen ook weleens het voortouw mogen nemen.

De publiciteit rondom het boek vond ik ook geweldig. Bijvoorbeeld dit artikel met de titel: ‘Managers zijn niet tegen autisten, maar ze moeten wel mee op teamuitje’. Dat slaat zo de spijker op z’n kop: je mag wel autistisch zijn, maar je moet je wel aanpassen, wel normaal doen… Zo gaat het vaak in de praktijk.