Deze blog is geschreven door Mandy Verleijsdonk. Op haar blog Alles op een rijtje… schrijft ze over haar leven met autisme. Op www.autisme-bij-vrouwen.nl heeft ze bronnen van informatie over en door vrouwen met autisme verzameld.

De datingapp Bumble vraagt: ‘Kinderen?’ Je kan kiezen uit de volgende antwoorden:

‘Wil ik ooit’,

‘Wil ik niet’,

‘Ja en wil er meer’ of

‘Ja en hoef er niet meer’.

Maar ik klik op ‘Overslaan’, want mijn ‘misschien’ staat er niet tussen.

Een kind willen is een hele-grote-mensen-beslissing, die nooit alleen maar positieve of negatieve gevolgen heeft. Toch hoor je vaak een ferme ‘ja’ of ‘nee’ op de vraag of je kinderen wil. Gaat er voor velen niet een lange periode van ‘ik weet het niet’ aan vooraf? Bij mij wel.

Twijfeltwijfel: kan ik het aan om een kind op te voeden?

Nou ben ik sowieso een eeuwige twijfelaar, maar mijn autisme speelt ook een belangrijke rol bij de beslissing. Het is niet dat ik geen kinderen kan opvoeden omdat ik autistisch ben, maar het kan het wel degelijk moeilijker maken. Zonder autisme schijnt opvoeden al ingewikkeld te zijn, dus ik twijfel.

Toen ik zelf nog een kind was, moederde ik wat af. Over mijn poppen, mijn broer en zusje, mijn ouders en mijn vriendinnetjes. ‘Eet je bord leeg.’ Mijn zusje kon niet ontkomen aan mijn kusjes.  Niemand ontkwam aan mijn liefde die zich vooral in opdrachten uitte. Later zou ik zelf vier kinderen krijgen.

Maar hoe ouder ik werd, hoe meer zorgen er waren om mij en hoe meer zorg ik nodig had. Ik was angstig, depressief en dwangmatig, zonder duidelijke reden. Het leven was mij te ingewikkeld en ik zou dat leven een ander nooit ‘aandoen’.

Pas op mijn 27e, na herhaaldelijk vastlopen en niet mee kunnen komen met leeftijdgenoten, kreeg ik een verklaring: ik had autisme. Ik heb autisme. Ik leerde mezelf zien als ‘anders’ en niet als enkel ziek. Ik werkte aan bijkomende problemen en accepteerde steeds meer wat niet de veranderen was. Zo’n acceptatieproces geeft rust, want het stopt de voortdurende strijd om mezelf te willen verbeteren. Ik ging ook inzien wat me siert en wat ik wel goed kan.

Vaardigheden die ik mis

Anderzijds besef ik dat er vaardigheden zijn die ik gewoon niet in me heb van nature. Vaardigheden die ik deels kan aanleren, maar die me waarschijnlijk nooit natuurlijk zullen afgaan, waardoor het veel energie kost om ze in te zetten. Daar zitten ook dingen bij die ik nodig heb als moeder.

Zoals stressbestendig en flexibel zijn, om kunnen gaan met veranderingen en met onverwachte situaties. Ik ben iemand die zich moet voorbereiden en die niet snel schakelt en handelt. Ik hecht veel waarde aan mijn regels, structuur en routines. Wat als mijn kind om vijf uur honger heeft, maar mijn hoofd wil pas om zes uur eten?

Ik zal bovendien overzicht moeten hebben over de zorgtaken en de andere taken in mijn leven. En dat valt niet mee voor een detaildenker met een altijd vol hoofd. Om prioriteiten te kunnen stellen, moet ik alles vaak eerst uitgebreid uitpluizen op papier.

Bovendien maken kinderen rommel en lawaai en ik ben overgevoelig voor prikkels, heb er simpelweg geen filter voor. Maar een noise cancelling koptelefoon zou wel erg storend zijn voor de communicatie. En ik heb met een kind geen tijd om voortdurend te ordenen en op te ruimen. Ik zal veel los moeten laten, wat niet meevalt voor een perfectionist. Op een kind zit ook geen pauzeknop en mezelf terug kunnen trekken is voor mij noodzaak om overbelasting en depressie te voorkomen.

En wat te denken van het steeds moeten aanvoelen van mijn kind? Helemaal als het nog niet kan praten. Hoe kom ik in actie en wat is die actie? De praktijk leer ik niet uit theorieboeken. Mijn leven zou zo anders zijn. Zou ik nog kunnen werken? Zou ik nog kunnen schrijven? Een boek lezen? Mijn nagels lakken? Een dutje doen als mijn hoofd op is? Kunnen eten wat ik zelf wil? Ik zou anders zijn, met een extra rol. Mijn focus zal niet meer alleen op mezelf liggen.

Wat als ik ergens tegenaan loop in de opvoeding?

Als ik een gezond kind krijg, zou mijn leven al op zijn kop staan. Maar wat als er iets niet goed is? Of wat als er iets in mijn situatie verandert? Mijn partner kan wegvallen (die ik nu nog niet heb overigens) en er kunnen andere grote veranderingen zijn waardoor ik ontregeld kan raken. Wat als ik een postnatale depressie krijg? Wat als ik helemaal niet zwanger raak?

En wat als het kind ook autistisch is? Ik kan het doorgeven met mijn genen. Dan heeft het kind extra zorg nodig en moet ik daar dingen voor regelen. Hoewel het ook fijn kan zijn, omdat we elkaar misschien goed begrijpen. Ik ken het belang van overprikkeling voorkomen, van duidelijkheid en structuur bieden. Hoewel… autisme is een breed spectrum, dus autisme kan zich heel anders uiten. Het is niet te voorspellen hoe mijn kind zal zijn.

Er zijn genoeg boeken over opvoeding, die ik uit interesse en met een hyperfocus allemaal zou willen lezen. Maar daaruit selecteren wat bij mij past en het in de praktijk brengen is een ander verhaal. Een kind opvoeden is geen situatie die ik kan oefenen. Het gebeurt wel of niet en dat is dan de situatie waar ik mee moet leven. Ik kan een lijst maken met alle voor- en nadelen, maar het blijft een moeilijke beslissing die je niet alleen met je ratio kan nemen.

Waar een wil is, is een weg

Het is een beslissing die ik samen zou maken met een partner, want een stabiele relatie is essentieel voor mij. No way dat ik alleen een kind opvoed. Bij die beslissing komen gevoelens en emoties kijken: onzekerheid, liefde, angst, blijheid, frustratie en vertrouwen. Ik heb net zo goed gevoelens en wensen als iemand zonder autisme, maar ben wel kwetsbaar. Ik heb begeleiding, slik antidepressiva en heb een Wajong-uitkering.

Dus als nu iemand vraagt of ik kinderen wil, zeg ik dat ik het nog niet weet, dat ik dol ben op kinderen, een zorginstinct heb, veel liefde heb om te geven en wijsheid heb om door te geven. Maar dat ik ook autistisch ben, wat maakt dat ik het leven ingewikkeld vind. Het dagelijks leven is nu soms al topsport.

Toen ik mijn chihuahua net had, vond ik het zo moeilijk dat ik op het punt stond haar weg te doen. Met hulp van de omgeving, kon ik de grote verandering en compleet nieuwe situatie toch aan. Gelukkig maar, want nu is Josje het beste in mijn leven. Ik voel veel liefde voor haar. Ze brengt rust en humor. Ze houdt me een spiegel voor waar ik veel van leer en heeft een prima leven. Voor haar ben ik goed genoeg.

Ondersteuning nodig hebben staat niet gelijk aan falen

Zijn dat niet de dingen waar het in het leven om gaat? Vallen en opstaan? Liefde geven en krijgen? Toch is een kind ‘willen’ voor mij niet genoeg reden om een kind te nemen, als ik het niet genoeg kan geven. Als de belangrijke basisvoorwaarden er zijn, kom ik met de juiste intentie en goede zelfreflectie al een eind in de opvoeding.

Met die gedachte denk ik voorzichtig dat het me lukt om een kind op te voeden. Met het besef dat er ondersteuning is als dat nodig is. Met het besef dat ik het niet perfect hoef te doen, maar dat ik het goed genoeg zal doen en dat ook bij mij een moederinstinct aanwezig is. Dat ik en mijn partner genoeg te bieden hebben. Dat er humor is om moeilijke dingen draaglijk te maken.

Als ik inschat dat een kind meer ‘leven’ brengt, en me niet terugbrengt naar de situatie van ‘overleven’ waar ik in zat voor mijn autismediagnose, wil ik een kind (of twee, geen vier!). Op dit moment is het nog steeds een grote misschien. Ik ben 33, dus mag nog even twijfelen. Die twijfel spreek ik uit omdat alles bespreekbaar moet zijn. We hoeven niet altijd gelijk een duidelijke ‘ja’ of ‘nee’ uit te spreken.

Beste Bumble, voegen jullie het antwoord ‘dat weet ik nog niet’ toe aan de opties?