Deze week is het Autismeweek. Hoewel het voor autistische mensen elke week autismeweek is, staan we van 2-9 april even extra stil bij meer acceptatie voor autisme. Het thema van de Autismeweek is dit jaar ‘grenzen’. Het leek me mooi om eens te onderzoeken hoe verschillende autistische mensen eigenlijk omgaan met grenzen. Vandaar deze serie, met elke dag van de Autismeweek een nieuwe blog (behalve op woensdag, want dat is mijn vrije dag en dan moet ik me even aan mijn eigen grenzen houden ;)). Morganna stelt zich voor:

Ik ben Morganna (zij/haar), een witte, 46 jaar oude, autistische, ADHD-er en een aseksuele, queer transgender vrouw. Sinds ruim een jaar heb ik een superfijne relatie met een lieve vrouw. Met haar hoop ik in de nabije toekomst ergens op een rustige, prikkelarme plek te midden van het groen te kunnen gaan wonen. Ik ben na een jaar of tien werken door omstandigheden in de ziektewet beland en heb nu een WIA uitkering. Ik ben lid van intersectional disability justice collective Feminists Against Ableism.

Waar denk jij als eerste aan als je het woord ‘grenzen’ hoort?

Met name aan persoonlijke grenzen. Hoeveel kan ik op een dag doen? hoeveel prikkels kan ik verdragen? Hoeveel sociale contacten? Welke randvoorwaarden maken dat ik me comfortabel voel bij een situatie.

In hoeverre ben je je bewust van je grenzen?

Ik denk zeker de laatste jaren steeds beter. Het helpt wel dat ik twee jaar geleden mijn autisme en ADHD diagnoses gekregen heb. Sindsdien heb ik, ook via door contacten met lotgenoten meer geleerd over hoe dingen voor me werken.

Hoe lukt het jou om binnen je eigen grenzen te blijven?

Dat gaat me wel redelijk af. O.a. door niet teveel op een dag en in een week te plannen. Ik ben de laatste jaren wel merkbaar prikkelgevoeliger geworden. Daar heb ik mijn planning van activiteiten en andere keuzes wel op aan moeten passen. Het helpt ook wel heel erg dat ik tijdens de ziektewetperiode redelijk met rust gelaten ben door het UWV en nu een (IVA) WIA uitkering heb waardoor ik me in ieder geval niet meer druk hoef te maken over het zoeken naar betaald werk. Het is wel jammer dat de ervaringen van mensen met instanties als het UWV zo verschillen. Ik besef me terdege dat ik gewoon geluk gehad heb.

Wanneer ga je weleens over je eigen grens?

Soms ben ik zo intensief met iets bezig (hyperfocus) dat ik te lang door ga. Of ik wil per se nog iets afmaken. Daarnaast komt het soms ook door omstandigheden die ik niet onder controle heb. Slecht slapen en toch iets moeten doen. Onverwacht veel prikkels bij een activiteit. Soms is het ook gewoon een keuze. Dan wil ik iets leuks doen, of is er iets wat noodzakelijk is om te doen, en heb ik het er voor over dat ik daardoor in enige mate een grens over ga. Zaak is dan om daar in de dagen erna rekening mee te houden.

Wat zijn voor jou de gevolgen als je over je grens gaat?

Soms een meltdown, wat zich bij mij vooral uit in huilen. En vaak gewoon simpelweg vermoeidheid. Dat ik de dagen erna minder kan doen en meer slaap.

Hoe geef jij je grenzen aan aan andere mensen?

Dit heb ik steeds beter geleerd te doen. Mijn diagnoses hebben daar zeker bij geholpen. En überhaupt meer inzicht hebben in die grenzen. Ik heb er ook bewust voor gekozen om mijn grenzen te bewaken. Een voorbeeld is, dat ik bij het maken van afspraken met instanties (denk aan medische afspraken bijvoorbeeld) steeds vraag om die voor zover mogelijk niet te vroeg op de dag te plannen, zodat ik binnen mijn ritme kan blijven. Vroeger zou ik een afspraak vroeg op de dag gewoon geaccepteerd hebben en de gevolgen qua energie en dergelijke voor lief genomen. Nu heb ik dus geleerd daarin voor mijn eigen belangen op te komen.

Hoe ga je ermee om als iemand een grens aangeeft aan jou?

Vroeger had ik daar nog wel eens moeite mee. Omgaan met teleurstellingen en veranderingen en dergelijke was wel een dingetje, maar inmiddels heb ik wel geleerd daar beter mee om te gaan. Het helpt ook wel dat ik me meer besef hoe belangrijk het is om grenzen te respecteren. Die van mezelf, maar daardoor dus ook die van anderen. Want ik kan moeilijk verwachten dat anderen mijn grenzen respecteren als ik die van hen ook niet respecteer.

Ga je weleens letterlijk over de grens? Oftewel, reis je weleens naar het buitenland? Waarom wel, waarom niet?

Ik kom met name wel in Duitsland. Voor vakanties, een enkel festival en soms andere activiteiten. Ik ben in de afgelopen 20 jaar veel in Duitsland op vakantie geweest, vaak in regio’s waar ik al eerder geweest was en mijn weg te vinden weet. Als ik op vakantie ga, ga ik ook graag naar een land waar ik de taal spreek en niet al te lang voor hoef te reizen. Ik zoek meestal vooraf uit waar ik bijvoorbeeld boodschappen kan doen en uit eten kan. Ik ben niet echt een avonturier en liefhebben van verre reizen dus.

Ik moet wel zeggen dat het lastiger geworden is sinds ik in 2017 ontdekt heb dat ik transgender ben. Ik ben niet ‘passabel’, dus ik val best op. Soms lukt het me om me daar niet teveel van aan te trekken, maar een zeker gevoel van onveiligheid is vaak wel op de achtergrond aanwezig. Dat heeft wel gemaakt dat op vakantie gaan toch wat minder ontspannen is dan het vroeger vaak was.

Wil je verder nog iets kwijt over grenzen en autisme?

Voor niet autistische mensen: besef dat als autistische mensen hun grenzen aangeven, of ook alleen maar weerstand bieden aan bijvoorbeeld een activiteit (omdat het niet altijd even makkelijk is om ronduit een grens aan te geven), dat meestal met een goede reden is. Respecteer die grenzen dan ook.

Heb je nog tips voor andere autistische mensen rondom het thema grenzen

Stoppen met maskeren en je grenzen aangeven kan je zoveel brengen. Mits je dat in jouw omgeving veilig kunt doen natuurlijk. Het heeft mij in ieder geval wel geholpen om niet meer te denken ‘dat hoort erbij’, maar in plaats daarvan te bedenken wat ik nu echt wil en wat goed voor mijn eigen gezondheid is.

Meer lezen en zien van Morganna?

Morganna is vooral actief op Instagram.

Ze heeft ook een eigen website.