Header bij de blog over autisme en grenzen. Aan de rechterkant staat de tekst 'Over grenzen met Yamina'. Aan de linkerkant een foto van Yamina. Een vrouw met donkerbruin haar dat aan de onderkant geblondeerd is. Ze zit voorover gebogen en kijkt naar rechts.

Over grenzen met Yamina: autisme en burn-out

Deze week is het Autismeweek. Hoewel het voor autistische mensen elke week autismeweek is, staan we van 2-9 april even extra stil bij meer acceptatie voor autisme. Het thema van de Autismeweek is dit jaar ‘grenzen’. Het leek me mooi om eens te onderzoeken hoe verschillende autistische mensen eigenlijk omgaan met grenzen. Vandaar deze serie, met elke dag van de Autismeweek een nieuwe blog (behalve op woensdag, want dat is mijn vrije dag en dan moet ik me even aan mijn eigen grenzen houden ;)). Vandaag trappen we af met Yamina. Zij neemt het woord van me over:

Mijn naam is Yamina, maar ik ben zoveel meer dan alleen maar de naam. Prettig gestoord, eigenzinnig en soms wel een beetje (heel erg) koppig. Loop al bijna 30 jaar op deze aarde rond, maar weet pas sinds kort dat ik de wereld als autist anders beleef dan de neurotypische samenleving. Wat het grootste onderdeel van mijn karakter is? Dat ik altijd bij wil leren, dat maakt mij tot wie ik ben.

Waar denk jij als eerste aan als je het woord ‘grenzen’ hoort?

Simpelweg gezegd ‘tot hier en niet verder’, dus dan zitten we eigenlijk al tegen de grenzen aan. Om grenzen te beschrijven of aan te geven zou ik zeggen: Als je er binnen blijft voelt je je vaak fijner dan als je eroverheen gaat.

In hoeverre ben je je bewust van je grenzen?

Nu, sprekend uit 2022, een stuk beter dan pak ‘m beet vijf jaar geleden. Ik ben door continue over mijn eigen grenzen gaan uiteindelijk in een autistische burn-out terecht gekomen. Deze [burn-out] heeft mij echt gedwongen om mijn leven en de grenzen die ik hanteer te herzien, en beter af te stellen. Dus in die zin ben ik mij uitermate bewust van mijn grenzen.

Hoe lukt het jou om binnen je eigen grenzen te blijven?

Het is nog altijd moeilijk om continue binnen mijn eigen grenzen te blijven. Vooral ook omdat mijn grenzen vaak wat dichter bij mijzelf liggen dan de grenzen van andere. Ik ben heel erg bezig om inzichtelijk te maken tot waar ik kan gaan, wat mijn grenzen zijn, en wat grenzen zijn die ik voor andere hanteer.

Het is zeker niet makkelijk om je heel bewust te zijn van je grenzen, want deze kunnen soms belemmerend werken in het dagelijkse leven. Voor mijzelf helpt het om een afweging te maken tussen wat ik ‘win’ als ik over mijn grens heen ga, en wat ik ‘verlies’. Aan het einde van de dag komt die som vaak negatief voor mij uit, dus dan heb ik mijn beslissing genomen.

Soms heb je echter geen tijd om bewust je grenzen te bewaken, en gebeurd het simpelweg. Achteraf de som-berekening doen helpt mij hier ook bij, om te snappen waar ik nadelig ben uit gekomen: wat heeft mij teveel energie gekost?

Wanneer ga je weleens over je eigen grens?

Iedereen gaat weleens over diens grenzen heen, en daar is niet zo heel veel mis mee (mits je er zelf geen negatieve gevolgen aan ondervind), zolang als je maar ziet waar het ‘fout’ ging. In mijn geval ga ik vooral over mijn grenzen heen om andere te plezieren, of omdat ik denk dat het ‘moet’, dit maakt het moeilijk om mijn grenzen te bewaken, want ik ‘moet’ heel veel van mijzelf.

Voor mij gaan ze [grenzen] vaak hand-in-hand met energie-behoud. Ik weet van mijzelf dat ik vaak over mijn grenzen heen ga om andere te plezieren, en dit probeer ik steeds minder te doen. De wens van een ander staan niet boven mijn behoeftes.

Wat zijn voor jou de gevolgen als je over je grens gaat?

Afhankelijk van de situatie en omstandigheden kunnen de gevolgen van over mijn grenzen gaan heel ‘klein’ maar ook heel groot zijn. Vaak ben ik moe en overprikkeld door over mijn grenzen te gaan, en heb ik ruimte nodig. Ook ben ik bij terugkomst in mijn veilige haven, vaak helemaal niet weerbaar meer, en zijn het de kleine dingen die mij compleet van slag maken.

Hoe geef jij je grenzen aan aan andere mensen?

Dit hangt af van de situatie, soms lukt het niet om onder woorden te brengen dat iemand over mijn grenzen heen is gegaan. Het spreekwoord ‘voorkomen is beter dan genezen’ is hier heel toepasselijk voor mij. Ik geef het liever van te voren aan dat ik niet meer uit mijn woorden of uitdrukkingen kan komen, en niet kan duidelijk maken dat iemand al over mijn grenzen heen is gegaan.

Als voorbeeld qua situaties: met betrekking tot lichamelijke nabijheid ben ik heel duidelijk. Ik wil niet dat mensen mij ‘zomaar’ aanraken, en zal ze hier in de meeste gevallen ook op aanspreken. In geval van paniek willen de woorden mijn mond echter niet (net) bereiken, en duw ik mensen fysiek van mij weg.

Hoe ga je ermee om als iemand een grens aangeeft aan jou?

Er is weinig anders dan de grens te respecteren. Als ik zelf snap waarom iemand de grens heeft kan ik deze zonder uitleg aannemen, maar als ik het zelf niet herken of snap helpt het mij heel erg als iemand dit aan mij uitlegt. Ik stel hierbij een vraag, maar “Ik kan het niet uitleggen” of “Ik heb hier geen energie voor nu” is ook een antwoord. Maar of ik het nu begrijp, snap, zelf ook heb of niet, ik respecteer de grens wel, en dat is (naar mijn idee) het belangrijkste.

Heel droog gezegd, wil ik niet de reden zijn dat iemand anders over diens grenzen heen gaat.

Ga je weleens letterlijk over de grens? Oftewel, reis je weleens naar het buitenland? Waarom wel, waarom niet?

Met de afgelopen twee jaar niet zo vaak (zeg maar gerust helemaal niet) meer door alle regelingen. Daarvoor was ik jaarlijks over de grens te vinden, en dan het liefst nog een ander continent. Het is onderdeel van mijn passie, reizen en bij blijven leren. Dat doe je naar mijn mening het beste als je continue andere mensen en culturen tegenkomt.

Wil je verder nog iets kwijt over grenzen en autisme?

Voor sommige kunnen de grenzen die worden aangehouden aanvoelen als ‘afstandelijk’ of ‘onbegrijpelijk’, veelal omdat ze zelf niet altijd snappen of zien waar je vandaan komt. De beleving van de wereld die jij ervaart is persoonlijk, en voor iedereen toch net even anders. Soms kan het helpen om uit te leggen waarom jouw grenzen belangrijk zijn, als je daar de energie voor hebt, om mensen te helpen bij het begrijpen en respecteren ervan.

Heb je nog tips voor andere autistische mensen rondom het thema grenzen?

Dat andere mensen je grenzen niet begrijpen of snappen betekend nog niet dat ze nergens op slaan. Jij weet wat je nodig hebt, jij weet waar je grenzen liggen, en als je dat nog niet weet is daar ook niets mis mee, daar kom je op de een of andere manier wel achter. Het kan soms ook heel helpend zijn om iemand in je kring, die je kent en vertrouwd, je te laten helpen (ook daar is niets mis mee).

Wees lief voor jezelf, en weet dat zolang jij je eigen grenzen niet respecteert, andere mensen zich waarschijnlijk niet eens bewust zijn van ze [de grenzen]. Dus geef het aan, zo kunnen mensen je beter begrijpen en wordt het voor jou makkelijker om je grenzen te bewaken.

Wil je meer lezen of zien van Yamina?

De persoonlijke Instagram van Yamina: @anieue

Ook de katten van Yamina kun je volgen: @b.b.kitties

1 gedachte over “Over grenzen met Yamina: autisme en burn-out”

Plaats een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Ga naar de inhoud