In As we see it zijn de drie autistische twintigers Harrison, Violet en Jack op zoek naar de grenzen van hun zelfstandigheid. De drie wonen samen in een appartement en hun families hebben begeleiding ingekocht, in de vorm van hun ‘aide’ Mandy.

Toen ik aankondigingen voorbij zag komen voor de serie, werd ik meteen enthousiast: eindelijk een serie, waarin de autistische hoofdpersonages ook echt gespeeld worden door autistische mensen. Ik had de hoop dat dit er geloofwaardiger en authentieker uit zou zien, en dat is ook zo, maar in het verhaal en alles eromheen zie ik weinig nieuws.

As we see it is sinds 21 januari te bekijken via Amazon Prime.

De acteurs Rick Glassman, Sue Ann Pien en Albert Rutecki

In As we see it spelen drie autistische acteurs de hoofdrollen. Rick Glassman speelt de slimme ICT-nerd Jack. Sue Ann Pien speelt Violet, die op zoek is naar de liefde. Albert Ruteki speelt een jongvolwassen man die niet of nauwelijks naar buiten durft. Allemaal hebben ze zo hun eigen drempels te overwinnen.

Naast de twee hoofdpersonages, komen er trouwens ook nog drie andere autistische acteurs voorbij in een bijrol: Andrew M. Duff, Lillian Carrier en Robbie Clater. Lillian Carrier was eerder te zien in Everything’s gonna be okay en Robbie Clater in Atypical.

Het mag gezegd worden dat dit een enorme vooruitgang is voor autistische acteurs in het algemeen. Deze serie laat zien dat het kán. Dat je autistische acteurs in kan huren, en dat de acteerprestaties even goed, zo niet beter zijn, dan wanneer je mensen zonder autisme een autistische rol laat spelen. Waarom het zo belangrijk is dat mensen met een beperking ook echt gespeeld worden door mensen met een beperking, lees je in dit artikel van Xandra Koster.

Stereotypes

As we see it kent een nogal cliché begin: het autistische personage Harrison loopt over straat, waarbij voor de kijker duidelijk is dat hij veel last heeft van alle prikkels, want die worden uitvergroot. Als het hem te veel wordt, krijgt hij een meltdown. Van deze beginscene was ik dus niet erg onder de indruk, maar As we see it is op meerdere manieren stereotiep.

De focus ligt, zoals vaak voorkomt, op het niet hebben van empathie en het continu doen van ongepaste uitspraken en het maken van woordgrapjes. Jack is bijvoorbeeld te eerlijk tegen zijn baas, en Violet vraagt in het restaurant waar ze werkt aan een klant of hij seks met haar wil hebben.

In het appartement zijn regelmatig groepsgesprekken met Mandy erbij. In één van de eerste afleveringen bestaat dat groepsgesprek er voornamelijk uit dat alle drie de bewoners door elkaar heen tegen Mandy praten. Ze hebben geen omkijken naar elkaar en houden geen rekening met elkaar als ze iets willen zeggen. Aan de ene kant is dit wel realistisch: ik heb ook weleens in een groep gezeten met autisten, waarin iedereen alleen maar tegen de begeleiding praatte. Aan de andere kant is het helemáál geen oog hebben voor elkaar wel uitvergroot.

Diversiteit

Een stereotype dat veel voorkomt, is dat het autistische personage een jongvolwassen, heteroseksuele, witte man uit de middenklasse is. Laten we As we see it eens onder de loep nemen wat betreft deze kenmerken:

• Jongvolwassen- check
• Heteroseksueel- check
• Man- niet alleen maar!
• Wit- niet alleen maar!
• Middenklasse- check

As we see it voldoet dus aan drie van de vijf kenmerken van het stereotype autistische personage, en dat valt heel erg mee! De personages zijn alle drie in de twintig, ze vallen op het andere geslacht (voor zover we kunnen opmaken uit wat we zien), en hun ouders zijn rijk genoeg om begeleiding voor ze in te kunnen kopen. Harrison valt wel in de categorie witte man, maar hij valt dan weer in een andere minderheidsgroep, want hij is dik. Het is fijn dat er drie personages zijn, zodat we drie beelden van autisme te zien krijgen.

Coming of age-drama

As we see it is een coming of age-drama. Net als bijvoorbeeld Atypical. Dit is dus niet nieuw en is iets wat we vaker zien in fictiefilms of -series over autisme. Blijkbaar is het voor de kijker interessant om de autist te zien worstelen met het op eigen benen moeten staan.

Wat me daarbij opvalt, is dat je als kijker het leven van het personage binnenkomt op het moment dat ze al volwassen zijn, maar dat ze tegelijkertijd nog totaal onwetend zijn. Het lijkt net of ze bij het begin van de serie pas beginnen te leren hoe de wereld in elkaar steekt, of dat er zoiets bestaat als sociale vaardigheden. Dit is wat mij betreft niet realistisch. Een jongvolwassen, normaalbegaafde autist, heeft hoogstwaarschijnlijk meer geleerd dan dat. Natuurlijk zitten er mensen tussen waarbij dit niet zo loopt, maar om drie personages naast elkaar te zetten die bijna vanaf nul moeten beginnen… dat is niet realistisch.

Op Twitter vergeleek iemand het met een fysieke beperking: ‘Mjah, beetje net alsof iemand die al zijn leven lang in een rolstoel zit, en sport… in de serie nu ineens leert bochtjes draaien zonder de salontafel te raken.’

Ook Mandy lijkt net te komen kijken en lijkt nog weinig te weten over autisme, terwijl ze wel als specialist wordt gezien. Mandy: ‘I want to help them fit into the world. The last thing I want to do is make them change.’ Maar wat doet ze? Ze moeten punten verzamelen door sociale dingen te ondernemen, waarmee ze hun privileges kunnen behouden… Ze blijft de personages ook steeds maar aanraken om ze te troosten, terwijl de vraag is of dat in hun belang is, of dat het de enige manier is waarop Mandy weet hoe te troosten? Als Mandy Harrison blijft aanraken als hij verdrietig is, zegt hij dat hij daar niet van houdt. Mandy zegt: ‘I know’, maar waarom blijft ze het dan toch doen? Dat zou je grensoverschrijdend gedrag kunnen noemen!

Herkenbaarheid

De herkenbaarheid van de serie zit ‘m voornamelijk in de relaties tussen de autistische personen en hun familie. Maar… dit zal vooral herkenbaar en troostend zijn voor familie van mensen met autisme. In het verhaal van Violet gaat het bijvoorbeeld over een waarschijnlijk herkenbaar dilemma: Violet wil graag op een dating-app, maar is tegelijkertijd een kwetsbaar en goedgelovig persoon. In hoeverre moet je iemand dan beschermen tegen mensen die daar mogelijk misbruik van zullen maken?

Voor een serie die As we see it heet, had ik verwacht dat het meer vanuit het perspectief van de autistische personages gemaakt zou zijn, en vóór autistische kijkers. Het is zeker een serie waarin weer een stukje vooruitgang zit qua beeldvorming, maar we zijn er nog lang niet. De verhaallijnen geven ruimte voor een tweede seizoen, dus hopelijk wordt die gemaakt en wordt de feedback van autistische personen daarin meegenomen.