Afwijkend en toch zo gewoon is een autobiografie vanuit de beleving van een autistisch kind. In 2008 kwam de eerste druk van het boek uit en in 2022 is het boek opnieuw uitgebracht. Sarah heeft mij een exemplaar opgestuurd en vroeg me hier aandacht aan te besteden op mijn website. Ik geef natuurlijk altijd mijn eerlijke mening. Ook gaf ze aan dat ik een exemplaar van het boek weg mag geven! Kijk onderaan deze blog voor hoe je kans kan maken.

De schrijfster: Sarah Morton

Sarah is geboren in 1987 en schreef verschillende boeken. Bijvoorbeeld Collision; een autobiografische roman over haar tijd in het speciaal onderwijs. Sarah kreeg haar autismediagnose al vroeg: op haar zesde. Later ging ze naar een ZMOK-school. De omgang met leraren en met taxichauffeurs (die haar naar school brachten) waren geen fijne ervaringen voor haar.

Sarah noemt zichzelf ook wel ‘een stem voor het kind’. Ze weet goed wat er in kinderen omgaat en helpt ouders en verzorgers zicht te krijgen op hun relatie met het kind. Ook geeft ze lezingen. Ze wil mensen meegeven zich niet te veel vast te staren op een ‘label’, maar ook te kijken naar mogelijkheden en oplossingen.

Afwijkend en toch zo gewoon

Het boek is ingedeeld in leeftijdsfasen: nul tot vier jaar, vier tot acht jaar, acht tot twaalf jaar, enzovoort. De ervaring van Sarah (en van vele autisten met haar denk ik) is dat onderwijzers en hulpverleners proberen je vooral sociale regels te leren. Maar wat als je die regels niet begrijpt? Is het niet beter om gewoon jezelf te mogen zijn? Dit komt terug door het hele boek heen: mensen die het gedrag van Sarah bestempelen als negatief en het willen aanpassen.

Sarah schrijft over hoe haar diagnoseverslag zeer negatief opgeschreven was, alsof ze een vreselijk kind was. Sarah huppelde bijvoorbeeld graag over het schoolplein. Dit werd als negatief bestempeld (doelloos en stereotype), omdat er dan geen contact was met andere kinderen. Voor Sarah was dit echter een fijne bezigheid, waardoor ze kon ontprikkelen. Er is niet vanuit haar perspectief naar gekeken.

Afwijkend en toch zo gewoon zou je bijna kunnen zien als een betoog voor levensloopbegeleiding. Sarah heeft weinig geluk met haar leerkrachten, maar als ze een fijne juf krijgt, schrijft ze:

‘De schooltaken waren nog net zo zwaar, zo niet zwaarder, en toch ging het me beter af.’

Hieruit blijkt hoe belangrijk het is dat je een persoon tegenover je hebt waarmee het klikt. Ook schrijft ze over hoe iemand die ze vertrouwde, en in vertrouwen wilde nemen over wat ze tegen niemand durfde te zeggen, zomaar verdwijnt en niet meer terugkomt. Ook een vertrouwde begeleidster moet weg, omdat er iets met de indicatie is. Het zou zo fijn zijn voor heel veel autistische mensen als een begeleider langer meeloopt en veranderingen kan helpen opvangen. Vaak zijn er al problemen in de hechting van een autistisch kind, en deze ervaringen in de hulpverlening en het onderwijs maken het er niet beter op.

Mijn mening

Sarah heeft herinneringen vanaf een hele jonge leeftijd. Dit maakt dat je een kijkje krijgt in het hoofd van een jong kind met autisme. Ze beschrijft bijvoorbeeld haar beleving van muziek en harde geluiden. Het eerste deel van het boek gaat een beetje van de hak op de tak. Het zijn stukjes met losse herinneringen na elkaar. Dat is ook hoe haar brein werkt, schrijft ze in het boek: het verhaal niet als geheel zien, maar als een opeenvolging van fragmenten.

Later in het boek komen er meer uitgediepte herinneringen, wat ook logisch is, omdat ze zich die van die leeftijd waarschijnlijk ook beter kan herinneren. Aan het einde van het boek komen er best veel sociale contacten voorbij en dan is het lastig om te onthouden wie wie ook alweer was.

Over het algemeen vind ik Afwijkend en toch zo gewoon een waardevol document, dat vooral onderwijzers en hulpverleners zouden moeten lezen. Het heeft op mij persoonlijk ook wel een indruk achtergelaten. Ik heb het boek al een aantal weken uit, maar denk er nog regelmatig aan terug. Als je zelf ook vervelende ervaringen hebt in het (speciaal) onderwijs, dan kunnen sommige delen van het boek moeilijk zijn om te lezen.

Ik heb de laatste tijd vaker autobiografieën gelezen van autistische mensen en vind het boek van Sarah erg authentiek overkomen. Ze vertelt over haar ervaringen, en niet meer dan dat. Af en toe schemert er een mening door wat ze schrijft, maar ze blijft dit altijd koppelen aan haar eigen ervaringen.

Winactie

Zou je het boek ook graag willen lezen? Je kan het winnen! Laat daarvoor een reactie achter onder deze blog. Ik ga loten, dus schrijven ‘Ik doe mee’ is voldoende.

Laat een geldig e-mailadres achter, zodat ik je kan bereiken als je gewonnen hebt. Je e-mailadres zal ik alleen gebruiken om je te laten weten als je gewonnen hebt. Als je niet binnen 48 uur reageert na mijn mail, gaat het boek naar iemand anders.

Je kunt meedoen tot zondag 5 februari 14.00 uur. Succes!