Gwendoline van Balberghe uit België, is vanuit haar bedrijf ‘Netjes op orde’ professioneel opruimcoach. Voor autistische mensen, maar ook voor mensen met ad(h)d of een burn-out. Ze is moeder van een dochter met autisme en heeft dus ook persoonlijke ervaring met autisme. Gwendoline schreef onlangs het boek met dezelfde titel als haar bedrijf: Netjes op orde.
Voor ouders en begeleiders
Hoewel het boek ook zeker bruikbaar kan zijn voor autistische volwassenen die aan de slag willen met opruimen, is het boek in eerste instantie bedoeld voor ouders en begeleiders, om hun autistische kinderen of cliënten te ondersteunen in het opruimproces. Het gaat dus vooral over: hoe begeleid je iemand om op te ruimen? In plaats van: hoe kan ik zelf beginnen met opruimen? Dat is wel belangrijk om te weten voor je het boek gaat lezen. Desondanks kun je er ook zeker tips voor jezelf uit halen.
Informatie over autisme
Het boek begint met algemene informatie over autisme en mogelijke struikelblokken die autistische personen tegenkomen bij het opruimen. Elk hoofdstuk heeft ook een ervaringsverhaal. Deze zijn wel meestal opgeschreven vanuit het perspectief van de begeleider, van Gwendoline.
De informatie over autisme is soms redelijk generaliserend opgeschreven, bijvoorbeeld:
Ze leunen heel erg op hun begeleiders, omdat zij hen een bepaalde zekerheid bieden. Vallen die personen weg, dan valt ook hun zekerheid weg.
Er wordt wel steeds genoemd dat natuurlijk iedereen met autisme anders is en dat je je daarop moet aanpassen.
Gwendoline besteedt aandacht aan texturen en prikkels (als struikelblok) tijdens het opruimen, maar wat ik daarin mis zijn de problemen waar je tegenaan kunt lopen bij het opruimen zélf. Bij texturen gaat het bijvoorbeeld over kleding die niet meer lekker zit en je kunt weggooien of etiketten die je uit kleding kan halen. Bij over- of ondergevoeligheid gaat het bijvoorbeeld over het uitzetten van achtergrondgeluiden. Als ik denk aan waar ik tegenaan loop bij het opruimen, zijn dat de prikkels en texturen van het opruimen zelf. Het geluid dat het maakt als je kopjes en borden wil opruimen, het aanraken van een kartonnen doos (brrr…), al die spullen met verschillende texturen die door je handen gaan. Daar had ik wel tips voor willen zien.
Leesbaarheid
Het boek heeft een fijne en duidelijke structuur en leest daardoor overzichtelijk. De structuur die Gwendoline biedt als opruimcoach zie je dus ook terug in haar boek. Wat af en toe een nadeel kan zijn bij het lezen is dat het een Vlaams boek is, en dat er soms woorden of zinnen in staan die net even anders zijn dan we ze in Nederland zouden zeggen. Bij mij ontstaan er daardoor pauzes in het lezen, omdat ik de zin nog eens moet lezen voor ik het snap.
(Gevaarlijke) tips
Er staan veel praktische tips in het boek voor hoe je het beste kunt opruimen. Spelletjes kun je bijvoorbeeld ook verticaal opbergen (net als boeken), waardoor je ook meteen kan zien welke spelletjes je hebt.
Ook zijn er autismespecifieke tips. Bijvoorbeeld: doorschijnende bakken kunnen handig zijn om speelgoed in op te bergen. Zo zien kinderen meteen welke spullen in welke bak horen en kun je ze meenemen in het opruimproces. Maar… voor kinderen met autisme kunnen zulke doorschijnende bakken juist overprikkelend zijn. Dat kun je bijvoorbeeld oplossen door een niet-doorschijnende bak te nemen en er een label op te plakken.
Achterin het boek staat nog een handig overzicht met alle tips uit het boek.
Als opruimcoach krijg je vaak met excuses te maken, schrijft Gwendoline, en wat kun je dan doen?
Redenen zoals: ik was moe, ik ben ziek, ik moest naar tante huppeldepup, … Het kan allemaal zijn, maar besef dat je een verantwoordelijkheid hebt tegenover jezelf. Ook als je ziek bent of er iets tussenkomt, moeten bepaalde taken nu eenmaal gedaan worden. Lukt het echt niet, wat uitzonderlijk kan, dan plan je deze meteen op een ander moment in en moet je nadien even een tandje bijsteken om de verloren tijd in te halen.
Dit lijkt me bij uitstek bij autisten (en mensen met een (autistische) burn-out) een slecht advies om te geven. Ik snap dat een opruimcoach opruimen als eerste prioriteit heeft, maar deze aanpak zou mij alleen maar overbelasten of juist lamleggen. In beide gevallen kom ik niet meer aan opruimen toe. Als je als ouder of begeleider aan de slag gaat met dit boek, zou ik adviseren om deze tip niet op te volgen.
2 gedachten over “Recensie van ‘Netjes op orde’: boek over autisme en opruimen”
Heeft de schrijver het ook over executieve functies in haar boek?
De ruzies met mijn ouders vroeger gingen 99% over dit onderwerp. Onder andere werd de zin die je quote uit de laatste alinea gebruikt. Het was voor mij traumatisch. Het voelt echt als falen en dat ik continu mijn ouders teleur moest stellen omdat ik (weer) mijn kamer niet had opgeruimd. Ik heb er veel verdriet van gehad. Soms hoor ik de ruzies en het gegil nog steeds als ik vastloop.
Niet iedere autist kan 7 dagen lang hetzelfde doen. Alles vraagt (en geeft ook) energie. Daar heb ik soms langer bijkom-tijd voor nodig. Daarom werkt een uur tot uur schema voor mij averrechts. Ik zie het als verliezen als ik iets niet kan. Daarom plan ik blokken in. Haal ik het niet? Morgen weer een dag. Ik en wij allemaal hier doen ons best. Tegenwoordig gun ik mezelf die tijd ook en dan blijft mijn spullen ook wat langer in de kamer liggen.
Het opruimen gaat mij nu stuk beter af. Mijn huis heb ik nu ook inderdaad duidelijker georganiseerd en vaste plekken gecreėrt waardoor ik minder tijd besteed wordt aan het bedenken waar ik iets moet opbergen. Ik werk met manden, doorzichtige potten en alles wel in een paar basiskleuren zodat ik niet overspoeld word door een kleurenspel van mandjes.
Nu ik mezelf niet meer zo opjaag is mijn huis netjes. Mijn visite zegt vaak dat ze bij mij tot rust komen. Ik zie ieder rommeltje nog steeds wel maar ik laat het nu voor wat het is.
Over het boek:
Ik zie wel tips in het boek terugkomen die ik zelf ook toepas.
ik hoop dat hulpverleners in de toekomst nog minder mensen met autisme/autisten als een groep benaderen en ons (gaan) zien als individuen met een anders werkend/neurodivers brein en daarop hun plan van aanpak aanpassen. Zonder oordelen en gericht op de client .